تاریخ اندیشه های تربیتی (جلد اول)

عصر ما دوران سرخوردگی است. خوش بینی ای که از ویژگی های بخشی از سده نوزدهم بود، در اثر جنگ ها، بحران ها و بروز خودکامگی ها تضعیف شده است. بعضی از امریکاییان بدین امید در جنگ جهانی اول شرکت کردند که دموکراسی را از خطر نجات دهند، در صورتی که خطری که امروز دموکراسی را در اروپا تهدید می کند از سال 1914 بیشتر است. شرکت در جنگ جهانی دوم برای این بود که در سراسر جهان آزادی های اساسی برای بشر تأمین شود، در حالی که هنوز هم در بسیاری از کشورهای آسیا و اروپا، ملت ها از آزادی محروم اند.

همه می دانیم که پیشرفت های علمی ما واقعاً حیرت آور است. پیشرفت هایی که در زمینه علوم مادی و طبیعی از سال 1900 به بعد نصیب بشر گشته از 5000 سال گذشته بیشتر ب وده است؛ ولی این ترقیات با پیشرفت اخلاقی همراه نبوده و رعایت نیازمندی های دیگران در ما رشد نکرده است. صنعت در عصر حاضر غولی شده است و ما به صورت بردگان ماشین در آمده ایم. رفاه ما از همیشه بیشتر است، ولی وقتی به آینده می نگریم احساس ناراحتی عمیقی می کنیم. برای تفریح و سرگرمی وسایل بهتر و راه های بیشتری داریم و در عین حال بسیاری از ما احساس می کنیم که زندگی ما کاملاً میان تهی است.

شاید بهترین نمونه بی تکلیفی انسان عصر حاضر به وسیله آلبرکامو در کتاب بیگانه نشان داده شده است. قهرمان اصلی کتاب جوانی است فاقد عواطف اساسی. او هیچ کس را دوست ندارد. وقتی که مادرش می میرد نه تنها اشکی نمی ریزد، بلکه فقدان او را احساس هم نمی کند.

به دختری علاقه مند است، زیرا برای ارضای نیازمندی های جسمانی خود به او احتیاج دارد. به نظر او آن دختر شی ء است، نه کسی که باید به او دل بست. بعد وی در اثر یک هیجان آنی عربی را می کشد و به عنوان قاتل به مرگ محکوم می شود. در آخرین لحظات حیات، وقتی احساس می کند که دیگر فرصتی ندارد، به ارزش وجود انسانی پی می برد، ولی دیگر خیلی دیر شده است.