گفتمان روایت

روایتگری به شیوه پروست طیفی است که نمی توان به اجزاء تقلیلش داد و این بارزترین مشخصه روایتگری او است. جستجو جز خودش را شرح نمی کند.

این جستجو، مثل هر اثر یا هر اندامواره دیگر از عناصر محیطی یا فرافردی ساخته شده و این عناصر که با تلفیقی خاص کنار هم چیده شده مجموعه بینظیری ایجاد کرده است. در اینجا تحلیل از کل به جزء نیست بلکه از جزء به کل است. به بیان دیگر، تحلیل از جستجوی قیاس ناپذیر به جانب عناصر عمومی و جریان رایجی است که ما آن را زمان پریشی، کانون روایت، فزونی اطلاعات، تکرار، بازگشت زمانی و ... نامیده ایم.

در این نوشتار با روش تحلیل سر و کار داریم. ما با کاوش در موارد خاص، موارد مطلق را یافته ایم و همین که نظریه را به خدمت نقد درآوریم، به رغم میل خود، نقد را در خدمت نظریه قرار داده ایم. این ناسازواری از ویژگی های هر بوطیقا و هر عملِ دانش است که همواره میان دو کلیشه گریزناپذیر (اهداف خاص و دانش عام) شقه می شود.

این حقیقت که قاعده عام از دل موارد خاص برمی آید همواره حقیقتی رایج و جذاب بوده است. مشخصه روایتگری پروست، تجزیه ناپذیری آن است و آنچه در این کتاب در باب تحلیل این مشخصه آمده است قابلیت مقایسه، تطبیق و ایجاد دورنما را دارد.