امروزه سقط جنین یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز در اخلاق پزشکی و زیست پزشکی است. این مسئله در میان متفکران مسلمان غالباً از دیدگاه فقهی و حقوقی مطرح بوده و از جنبه اخلاقی بحث چندانی دربارۀ آن نشده است.
مخالفان استدلال های گوناگونی علیه آن اقامه کرده اند، از جمله استدلال ذات نوعی، استدلال از طریق بالقوگی و استدلال استمرار وجودی. موافقان نیز کوشیده اند با نقد این استدلال ها، استدلال هایی به سود سقط جنین اقامه کنند که بیشتر آن ها بر شخص نبودن و در نتیجه شأن و منزلت اخلاقی نداشتن جنین متمرکز است.
در این اثر ضمن بررسی استدلال های موافقان و مخالفان، سعی شده است بر اساس فلسفه اسلامی تقریرهای دیگری از استدلال های مخالفان سقط جنین ارائه شود و بر اساس الهیات اخلاقی قرآن استدلال های جدیدی بر نادرستی سقط جنین از منظر اخلاقی با توجه به جایگاه انسان در هستی و هدیه بودن جنین از سوی خدا عرضه شود.
سقط جنین از دیدگاه فقهی و حقوقی در میان فقهای اسلامی همواره مورد بحث بوده است، ولی از جنبه اخلاقی بحث چندانی درباره آن نشده است و شاید بتوان ادعا کرد تاکنون کتاب مستقلی درباره اخلاق سقط جنین به زبان فارسی تألیف (و حتی ترجمه نیز) نشده است و تنها مقالاتی بسیار اندک در این زمینه وجود دارد؛ اما در مغرب زمین بحث های بسیاری درباره سقط جنین از دیدگاه اخلاقی صورت گرفته و مقالات و کتاب های بسیاری در این زمینه تألیف و منتشر شده است.
Volume : 3.0 M Byte
Notice: This file is usable only on SAMT bookreader application
تعداد صفحات نسخه دیجیتال : 300
پیشگفتار
اهمیت اخلاق عملی
اهمیت بحث سقط جنین
رویکردهای متفاوت به بحث سقط جنین
پیشینه بحث
موضوع بحث
پیش فرض ها
شیوه کار
بخش اول: نظرگاه فلسفی
مقدمه
اصطلاحات مهم
فصل اول: استدلال های جنین محور
الف) استدلال های از لحظه لقاح
1. استدلال ذات نوعی
تقریر اول
تقریر دوم
اشکالات استدلال ذات نوعی
تقریری دیگر از استدلال ذات نوعی
2. استدلال از طریق بالقوگی
اشکال بر استدلال بالقوگی
استدلال بر بالقوگی به دو شیوه سلبی و اثباتی
استدلال علیه بالقوگی: سقط جنین به مثابه پیشگیری از بارداری
3. استدلال استمرار وجودی
پاسخ شوارز به اشکال تفاوت شخص خواب و جنین
تأملی در استدلال استمرار وجودی براساس فلسفه اسلامی
4. استدلال شیب لغزنده
تقریر اول: سیر قهقرایی
تقریر دوم: سیر طبیعی و صعودی
اشکالات استدلال شیب لغزنده
پیامدهای نامطلوب استدلال شیب لغزنده
خلط استدلال شیب لغزنده با استدلال استمرار وجودی
5. استدلال آینده ای شبیه آینده ما
تقریر مارکوس از نادرستی قتل
بررسی لوازم استدلال آینده ای شبیه آینده ما
دو تقریر رقیب تقریر مارکوس درباره نادرستی قتل
« آینده ای شبیه آینده ما » پاسخ مارکوس به اشکالات بر تقریر
جایگاه استدلال مارکوس با توجه به استدلال تامسون
« آینده ای شبیه آینده ما » بونین و استدلال
اشکالات بونین بر مارکوس
اشکالات تقریر بونین
« آینده ای شبیه آینده ما » تقریر دیگری از استدلال
6. استدلال از طریق احتمال شأن و منزلت انسان
7. استدلال از راه احتمال و احتیاط
ب) استدلال های پس از لقاح
1. استدلال فعالیت اولیه مغز
اشکالات استدلال فعالیت اولیه مغز
نادرستی سقط جنین، اصل تقارن و دوساحتی و جاودانه بودن انسان
تحلیل مرگ از منظر فلسفه اشراق، مشاء و حکمت متعالیه
تحلیل جواز یا عدم جواز سقط جنین از منظر حکمت مشاء، اشراق و متعالیه
2. استدلال زیست پذیری
اشکالات زیست پذیری
ج) استدلال های پس از تولد (استدلال از طریق مجاز بودن نوزادکشی)
1. استدلال مایکل تولی
دلایل تولی برای پرداختن به بحث نوزادکشی
شخصی نبودن همه انسان ها
بی ارتباطی اصل بالقوگی به اخلاق
اشکالات نوزادکشی
2. استدلال پیتر سینگر
اشکالات استدلال سینگر
فصل دوم: استدلال های مادرمحور
1. استدلال جنین جزئی از بدن مادر
اشکالات این استدلال
2. استدلال از راه حق زن بر کنترل بدن خود
اشکالات این استدلال
مشکلات فیزیکی
اختیارگرایی و مسئولیت
تفاوت مثال ویولن نواز و مثال جنین و مادر
بی معنایی حق حیات داشتن جنین
رضایت به آمیزش جنسی و رضایت به بارداری
مجاز بودن سقط جنین و کشتن جنین
پاسخی غیر متعارف به تامسون
تأملی دیگر در استدلال تامسون
تو و دانشمند کاشف داروی نارسایی کلیه
3. استدلال های مری آنه وارن
الف) استدلال پیامدگرایانه بر سقط جنین
ب) استدلال سقط جنین و حقوق زنان
ج) استدلال شخص بودن و حقوق اخلاقی
فصل سوم: ارزیابی به طور کلی و نتیجه گیری
ابهام معنای ارزش در استدلال های درباره سقط جنین
ابهام در معنای شخص
مسلم انگاشتن تفاوت میان فعل و ترک
خلط میان اعمال خواسته و ناخواسته و ارادی و غیر ارادی
خلط میان معانی گوناگون قوه
حق و تکلیف
انسان موجودی تک ساحتی یا چندساحتی
بخش دوم: نظرگاه الهیاتی
فصل چهارم: سقط جنین و آغاز حیات انسان
کانون بحث در مسئله سقط جنین
تحلیل آغاز حیات انسان از راه تحلیل مرگ
آغاز حیات انسان از راه تحلیل خاستگاه انسان
فصل پنجم: سقط جنین و جایگاه انسان در نظام هستی
آیات دال بر خاستگاه و منشأ انسان
مخلوق بودن انسان و دمیده شدن روح الهی در او
خلق شدن انسان به دست خدا
بیهوده خلق نشدن انسان و هدف از خلقت انسان
گرفتن میثاق از انسان در عالم ذر
آیات دال بر سرشت انسان و تفاوت او با دیگر موجودات
تعلیم اسما به حضرت آدم
امر به فرشتگان به سجده
تحمل بار امانت الهی از سوی انسان
انسان خلیفه الهی
کرامت انسان
خلق آنچه در زمین است برای انسان
آیات دال بر سرنوشت آدمی
تنزل برخی از انسان ها و شبیه و یا بدتر از حیوان شدن
توان انسان برای دیدن عالم ملکوت
سیر انسان به سوی خدا و لقای حق
استمرار حیات آدمی پس از مرگ
استدلال بر نادرستی سقط جنین از راه جایگاه انسان در هستی
فصل ششم: نادرستی سقط جنین بر مبنای هدیه بودن جنین از سوی خدا
کانون بحث در مسئلة سقط جنین
مفهوم شناسی واژه هبه
در مورد فرزند 252 « هبه » آیات حاوی واژه
1. آیاتی که در تقاضای فرزند، واژة هبه به کار رفته
2. آیاتی که خداوند از اعطای فرزند به انسان به هبه تعبیر کرده
3. آیه ای که خدای متعال به علت هبه فرزند، ستایش شده
4. آیه ای که اعطای فرزند، چه دختر و چه پسر، را با واژه هبه تعبیر کرده
5. آیاتی که علاوه بر هبه، واژه رحمت نیز در آن ها به کار رفته
6. آیاتی که هبه در مصادیق غیر فرزند به کار رفته
7. به کارگیری واژه بشارت درباره فرزنددار شدن انسان
استدلال بر نادرستی سقط جنین براساس هبه بودن فرزند
چالش های استدلال نادرستی سقط جنین با استناد به آیات هبه
1. لازم نبودن قبول هبه
2. اختصاص آیات هبه به پیامبران
3. ناقص بودن هبه
4. جنین های نامشروع
5. در معرض خطر بودن جان مادر
فهرست منابع
نمایه