دانشنامه علایی در قیاس با سایر نوشتههای ابن سینا بسیار مختصر است، با این همه برخی از نکات طرحشده در این کتاب را جای دیگر نمیتوان دید. در عین حال متن دشوار است و محتوا در برخی موارد، دیریاب. علت این است که متن به زبان پارسی هزار سال پیش است و فلسفی؛ نکته اول موجب شده کتاب حتی در محافل فلسفی مهجور بماند و نکته دوم موجب شده است که حتی در محافلی که به فرهنگ و ادب پارسی کهن دل بستهاند دانشنامه چندان مورد استقبال قرار نگیرد. این کتاب تلاشی است برای غلبه بر این دو مشکل. از آن گذشته، در کتاب، آراء ابن سینا جابهجا با افکار بزرگترین متفکران مسلمان مثل غزالی، ابنرشد، فخر رازی و برجستهترین اندیشمندان غرب قرون وسطی و عصر جدید مثل آکوئیناس، ابن میمون، دکارت و کانت مقایسه شده است، که این کار نه تنها برای علاقهمندان به مطالعات تطبیقی زمینههایی مناسب برای پژوهش را معرفی میکند، بلکه موجب میشود وزن و مقام واقعی ابن سینا از خلال این مقایسهها بهتر درک شود.
Volume : 25.2 M Byte
Notice: This file is usable only on SAMT bookreader application
تعداد صفحات نسخه دیجیتال : 481
پیشگفتار
بخش اول
فصل اول: در تعداد علوم حِکمی
فصل دوم: تبیین موضوعات سه شاخة حکمت نظری به قصد روشنتر ساختن موضوع علم اعلی
فصل سوم: تبیین حال هستی و نحوة اطلاق آن بر اشیاءِ مختلف و شروع در نمایش جوهر
فصل چهارم: تبیین حالت جوهر جسمانی
فصل پنجم: آشکارکردن بطلان اولین دیدگاه }قول به بساطت جسم{
فصل ششم: آشکارکردن بطلان قول دوم{ترکیب جسم از اجزاءِ لا یتجزی}
فصل هفتم: حاصل بحث در شناخت جسم
فصل هشتم: در بیان اینکه مادّة جسمیه خالی از صورت نیست و فعلیتش به آن است
فصل نهم: بیان حالِ عرض
فصل دهم: بیان حال کیفیّت و کمیّت و عرضیت آن ها
فصل یازدهم: چه نسبتی میان هستی با این ده {مقوله} برقرار است؟
فصل دوازدهم: دانستن حال حقیقت کلّی و جزئی
فصل سیزدهم: بیانِ حال واحد و کثیر و امور مرتبط با آن
فصل چهاردهم: بیان حال تقدم و تأخر
فصل پانزدهم: بیان حال علّت و معلول
فصل شانزدهم: تبیین اینکه هر چه دارای تقدم و تأخر است متناهی است و ...
فصل هفدهم: در تبیین قوه و فعل 02
فصل هجدهم: بیان حال هستی واجب و ممکن
فصل نوزدهم: در بیان اینکه واجب الوجود با هیچ چیز پیوند ذاتی ندارد
فصل بیستم: بیان حال ممکن الوجود
فصل بیست ویکم: در بیان عدم جواز کثرت در ذات واجب الوجود
فصل بیست ودوم: در توحید واجب الوجود
فصل بیست وسوم: بیان اینکه واجب الوجود تغیّر نمی پذیرد و از هر حیث واجب است
فصل بیست وچهارم: در بیان اینکه ماهیت واجب الوجود چیزی جز انیّت او نیست
فصل بیست وپنجم: در بیان اینکه واجب الوجود نه جوهر است و نه عرض
فصل بیست وششم: در بیان اینکه چگونه امکان دارد واجب الوجود دارای صفات فراوان باشد ...
فصل بیست و هفتم : در بیان وحدت حقیقیة واجب الوجود و اینکه همة موجودات ...
فصل بیست وهشتم: در بیان اینکه واجب الوجود قدیم است و هر چیز دیگر حادث است
فصل بیست ونهم: در بیان اینکه عالم بودنِ واجب الوجود به چه معناست
فصل سی ام: در بیان چگونگی علم واجب الوجود به کثرات بی آنکه در ذاتش کثرت راه یابد
فصل سی ویکم: بیان نحوة علم به ممکنات
فصل سی ودوم: علم واجب به متغیرات باید چگونه باشد تا تغیّر در او راه نیابد؟
فصل سی وسوم: معنای خواست و اراده در واجب الوجود
فصل سی وچهارم: در بیان قدرت واجب الوجود
فصل سی وپنجم: بیان حکمت واجب الوجود
فصل سی وششم: بیان جُود واجب الوجود
فصل سی وهفتم: در بیان اینکه بزرگ تر ین سعادت و لذیذترین لذّات اتصال به واجب الوجود ...
فصل سی وهشتم: چگونگی پیدایش اشیاء از واجب الوجود
فصل سی ونهم: در بیان نحوة امکان صدور اشیاء به آن گونه که هستند از اول تعالی
فصل چهلم : بیان امکان موجودات به لحاظ تمام یا ناتمام بودن
فصل چهل ویکم: بیان امکان موجودات به لحاظ خیر و شر
فصل چهل ودوم: در بیان حال اجسام که به وقت ترکیب چگونهاند
فصل چهل وسوم: در بیان اینکه اجسام قابل ترکیب، برای تحقق به چه چیزی محتاج اند و ...
فصل چهل وچهارم: این جهات مختلف چگونه امکان تحقق دارند؟
فصل چهلوپنجم: در بیان اینکه اجسام بسیط قابل ترکیب نیازمند طبعی هستند که ...
فصل چهل وششم: در بیان جنبش جسم اول {فلک} و بایستگی و چگونگی این حرکت و ...
فصل چهل وهفتم: در بیان اینکه محرک فلک امری عقلی و نامتغیر و یا بی خبر از گذشته و ...
فصل چهل وهشتم: بیان حال اجسامی که کون و فساد نمی پذیرند و اجسامی که آن را می پذیرند
فصل چهل ونهم: در بیان اینکه هر امر متجدد یا متغیّری لازم است علت های بی نهایت ...
فصل پنجاهم: در بیان اینکه چگونه می توان شبهة پیشین را پاسخ گفت و در بیان اینکه ...
فصل پنجاه ویکم: در تبیین علت حرکت مستدیر که پیوسته به فلک است، اما غرضِ از ...
فصل پنجاه ودوم: بیانی از منظر دیگر در اینکه غرض از حرکت فلک و اختیار ...
فصل پنجاه وسوم: در بیان چگونگی تحریک این امر عقلی
فصل پنجاه وچهارم: در بیان اینکه چون اجسامِ کروی متعددند معشوقِ از ...
فصل پنجاه وپنجم: بیان نحوة پیدایش جواهر عقلی و نفسی و افلاک از واجب الوجود
فصل پنجاه وششم: در بیان هستی یافتن اجسام قابل کون و فساد و پذیرندة حرکت مستقیم
فصل پنجاه وهفتم: در بیان نواقص و شرور که جایی است که کون و فساد باشد
فهرست منابع
معادلها
نمایه نامها
نمایه کتابها
بخش دوم
متن اصلی