حمدانیان و فاطمیان، پیشگامان حکومتهای شیعی در جهان اسلام، هر دو در آخرین سالهای سده سوم هجری فرمانروایی خود را بنیان نهادند. آن یکی از جزیره در فراسوی میان رودان برخاست؛ از میان عرب تباران ترسا پیشین و تا دریای مدیترانه قلمرو خود را گستراند. راسخ دینانی که پیشینه زندگی شان بر پشت اسب گذشت، در مرزبانی از ثغور اسلام، شیعه باورانی که به دوستداری پیامبر و خاندانش بلند آوازه شدند. دوازده امامیانی آسان گیر و آسان گذر که از ستیز با دیگر آیین باوران پرهیز کردند. دلاور مردانی جنگاور که هیچگاه اندیشه برافکندن خلافت سنی را در سر نپروراندند؛ حمدانیان تغلبی تبار. دیگری اما علوی مردی بود. در دوردستهای باختر پدیدار شد. با پشتوانه بربرهای آفریقایی شمشیر برکشید و فرمانروایی سترگی بنیان نهاد. آباد سرزمینهایی را که گشود: از هند تا سیسیل، از شام تاصحرای افریقا؛ عرب و بربر، ترک و کرد، زنگی و رومی به سویش شتافتند. یهود و ترسا، سنی و شیعی، مسلمان و کافر به فرمانش درآمدند. سنی رهبران بغداد و قرطبه را به پیکار فراخواند. مسیح باوران مدیترانه ای را به سازش کشانید و چلیپا سرداران را رویاروی شد. مبلغانی را آموزش داد و به دور و نزدیکها رهسپارشان کرد تا آیین اسماعیلی را بپراکنند. اندیشه ورزانی پرورانید و ژرف اندیشه های رازورزانه ای پی نهاد. نهادها و آدابی را پی گذارد که فزون بر دو سده تاب آورد؛ خلافت فاطمی.
Volume : 2.1 M Byte
Notice: This file is usable only on SAMT bookreader application
تعداد صفحات نسخه دیجیتال : 111
سخن «سمت»
اختصارات
مقدمه
بخش اول: حمدانیان
فصل اول: گستره و خاستگاه حمدانیان
گستره جغرافیایی
سیمای طبیعی جزیره و شام
سیمای انسانی جزیره و شام
خاستگاه حمدانیان
فصل دوم: حمدانیان موصل و دیار بکر
ناصرالدوله
جانشینان ناصرالدوله
انحطاط و سقوط حمدانیان موصل و دیار بکر
فصل سوم: حمدانیان حلب
سیف الدوله
جانشینان سیف الدوله
انحطاط و سقوط حمدانیان حلب
فصل چهارم: روابط خارجی حمدانیان
روابط حمدانیان با خلفای عباسی و حکومتهای استیلا
روابط حمدانیان با بوییان
روابط حمدانیان و فاطمیان
روابط حمدانیان و بیزانس
فصل پنجم: اجتماع و اقتصاد در جامعه حمدانی
اوضاع اجتماعی
اوضاع اقتصادی
بخش دوم: فاطمیان
فصل اول: گستره فاطمیان
گستره جغرافیایی
سیمای طبیعی شمال افریقا
سیمای انسانی شمال افریقا پیش از اسلام
مسلمانان در شمال افریقا
فصل دوم: فاطمیان: از پیدایش در مشرق تا حکومت در مغرب
آغاز جدایی
اسماعیلیه نخستین
مبارکیه
سبعیه
باطنیه و تأویلیه
تعلیمیه
قرمطیه
گسترش اسماعلیه
دعوت عراق
دعوت بحرین
دعوت شام
دعوت یمن
دعوت مغرب
زمامداری فاطمیان در مغرب
عبیدالله المهدی
قائم بامرالله
منصور بالله
مُعزّ لِدین الله
فصل سوم: فاطمیان در مصر
خلیفگان مصری
عزیز بالله
حاکم بالله
ظاهر لاعزاز دین الله
مستنصر بالله
مستعلی بالله
آمر باحکام الله
حافظ لدین الله
ظافر بامرالله
فائز بنصر الله
عاضد لدین الله
انحطاط و سقوط فاطمیان
فصل چهارم: پایه های حکومت فاطمی
نهادهای حکومت
خلافت
وزارت و وساطت
قضاوت
دیوانها
خزاین
نیروهای نظامی
امیر الجیوش
نژاد سپاه
سپاه غلامان
سلاح
نیروی دریایی
دستمزد سپاه
دستگاه دعوت فاطمی
سلسله مراتب دعوت
تعلیم در نزد فاطمیان
فصل پنجم: روابط خارجی فاطمیان
روابط با عباسیان
روابط با حکومتهای مسلمان
روابط با حکومتهای تابع عباسیان
روابط فاطمیان با حکومتهای حاکم بر عباسیان
روابط با خاندانهای حکومتگر محلی عرب
روابط با حکومتهای مستقل از عباسیان
پیوست یکم: راههای ارتباطی و شهرهای جزیره
پیوست دوم: متصرفات فاطمیان در قرن 5/11
پیوست سوم: گستره جغرافیایی فاطمیان و حمدانیان در سالهای 400365/1009976
پیوست چهارم: راههای ارتباطی جزیره و شام
پیوست پنجم: جندهای شام در عصر امویان
پیوست ششم: شجره نسب امرای حمدانی
پیوست هفتم: شجره نسب خلفای فاطمی
کتاب شناسی
فارسی و عربی
انگلیسی
نمایه