نظریه های توسعه روستایی

نظریه‌های علمی پایه و اساس قسمت اعظم تحقیقات در دنیاست. نظریه‌ها عملاً سنگ بنای تحقیقات علمی است.
بسیاری از تحقیقات علمی و یا کاربردی در چهارچوب نظریه‌های تدوین شده قبلی انجام می‏شود. مطالعات و تحقیقات نیز ممکن است خود به طرح نظریه‌های جدید و یا نقد نظریه‌های موجود منجر گردد.
بسیاری از نظریه‌های امروزی شاخ و برگ درختی هستند که ریشه در نظریه‌های فلسفی قدیم دارند. مطالعات و پژوهشهای روستایی و اجرای فعالیتهای عمرانی، خدماتی، آموزشی، بهداشتی و فرهنگی روستاها نیز بر مبنای نظریه‌های علمی انجام می‏شود. جمع‏آوری این نظریه‌ها در یک مجموعه، خود تحقیقی بنیادی است که می‏تواند پژوهشگران را یاری دهد.
تألیفی را که پیش رو دارید مجموعه‏ای است. شامل برخی مفاهیم بنیادی توسعه، مکاتب کلان توسعه، نظریه‌ها و راهبردهایی که توسعه روستایی در سطح جهان همواره از آن متأثر بوده است. انتظار می‏رود که با مطالعه این مباحث، دیدگاهها وسعت یابد و یا دیدگاههای جدیدی پیش روی دانشجویان و محققان قرار گیرد.
بررسی و تحقیق در عرصه روستا و توسعه روستایی بدون آگاهی از اصولی که توسعه روستایی هر کشور بر آن استوار است راه به جایی نخواهد برد. البته این اصول همیشه و در همه جا به ویژه در کشورهای در حال توسعه رعایت نمی‏شود. گاهی تضادهایی بین نظریه منتخب برای توسعه در یک کشور با اصول اعتقادی، ایدئولوژیکی، سیاسی آن کشور وجود دارد. این امر عملاً در ایران اتفاق افتاده است. با انتخاب نظریه نامناسب توسعه روستایی در دهه 1360 برنامه‌هایی اجرا شد، که عملاً با توسعه واقعی در تضاد بود. وضعیت روستاهای ایران در 5 دهه گذشته (1340ـ1390) چنین بوده است. روستاهای ایران قرنها از دگرگونیها و تحولات عمده به دور بودند. آنها در حالت سنتی روزگار می‌گذراندند. روستاهای کشور از 1340 به تدریج تحولاتی را پذیرا شدند. عملاً روستاها وارد عصر مدرن و حتی پست مدرن شدند. گذر از سنت به مدرنیته و پست مدرن در روستاهای دنیا و از جمله ایران بسیار پر شتاب است. آنچه شهرها طی قرنها گذرانده‌اند روستاها شتابان در طی چند دهه تجربه می‌کنند. در این اوضاع چهره روستاها و شیوه زندگی و روابط اجتماعی روستانشینان، ابتدا به آرامی و آنگاه با شتاب فزاینده، دگرگون شد...